हालसाबिक के हो?
नेपालको रियल स्टेट व्यवसायमा, “हालसाबिक” (Halsabik) भन्ने शब्द जग्गाको अद्यावधिक जानकारी, नक्सा, र श्रेस्तासँग जोडिएको महत्वपूर्ण प्रक्रिया हो। नयाँ नापी (Land Survey) अनुसार जग्गाको क्षेत्रफल, सीमाना, र कित्ता नम्बरमा हुने परिवर्तनलाई वैधानिक बनाउने प्रक्रिया नै हालसाबिक हो।
हालसाबिक किन आवश्यक छ?
- नयाँ नापी प्रणालीमा अद्यावधिक:
जब कुनै क्षेत्रमा नयाँ नापी हुन्छ, पुराना नक्सा र कित्ता नम्बरमा धेरै सुधार गर्नुपर्ने हुन्छ। हालसाबिक गर्दा यी सबै परिवर्तन वैधानिक हुन्छन्। - कानुनी विवाद समाधान:
पुराना नक्सा वा नापीमा स्पष्ट नभएका सीमाना र क्षेत्रफलले गर्दा विवादहरू हुनसक्छ। हालसाबिकले यस्ता समस्या समाधान गरेर जग्गा सम्बन्धी तथ्यहरूलाई प्रमाणित बनाउँछ। - जग्गा खरिद/बिक्रीलाई सहज बनाउने:
अद्यावधिक नक्सा र लालपुर्जा भएका जग्गाको बिक्री, दान, वा अन्य लेनदेनमा कुनै विवाद वा अवरोध आउँदैन।
हालसाबिक प्रक्रियाका चरणहरू
- नयाँ नापीपछि:
- सम्बन्धित क्षेत्रको नक्सा र कित्ता नम्बरमा अपडेट गरिन्छ।
- सार्वजनिक सूचना:
- नापी कार्यालयले नयाँ नक्सा सार्वजनिक गराउँछ र जग्गा मालिकहरूलाई हालसाबिक गर्न आग्रह गर्छ।
- सम्बन्धित व्यक्तिको जानकारी अद्यावधिक:
- जग्गा मालिकले आफ्नो लालपुर्जाको आधारमा नयाँ नक्सा र विवरण प्रमाणित गर्छन्।
- मालपोत दर्ता:
- नयाँ विवरण मालपोत कार्यालयमा दर्ता हुन्छ र अद्यावधिक लालपुर्जा जारी गरिन्छ।
हालसाबिकका फाइदा
- कानुनी सुरक्षाः जग्गा विवाद कम हुन्छ।
- स्पष्ट सीमाना: क्षेत्रफल र सीमाना स्पष्ट भएर दिगो निर्णय लिन मद्दत हुन्छ।
- रियल इस्टेट कारोबारमा सहजता: खरिद-बिक्री र जग्गा व्यवस्थापनका लागि कुनै समस्या आउँदैन।
हालसाबिक गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा
- नयाँ नक्साको आधारमा जग्गा सर्छ वा क्षेत्रफलमा कमी-बढी देखिन्छ भने गुनासोका लागि सात दिनको समय दिइन्छ।
- कुनै विवाद भएमा सम्बन्धित निकायमा समाधान खोज्न सकिन्छ।
निष्कर्ष
हालसाबिक एक अत्यावश्यक प्रक्रिया हो, विशेष गरी नेपाल जस्तो देशमा जहाँ जग्गा व्यवस्थापनमा धेरै पटक विवाद हुने गर्छ। यो प्रक्रिया न केवल कानुनी सुरक्षाका लागि तर रियल इस्टेट कारोबारलाई व्यवस्थित गर्न पनि महत्त्वपूर्ण छ।
